God van wraak

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

… Wraak.
Is het een warme zomerse dag, en dan moeten we het hierover hebben?
Toch willen we er dit moment bij stilstaan; een aspect van wie God is.
En ik hoop dat we hem leren kennen:
Gods gevoel voor recht. Gods kracht.
En dwars door alles heen, zijn goedheid.

Wraak is een heftige emotie. Ik weet niet hoe het met u zit,
maar ik hou niet zo van al te heftige emoties.
Zeker de slechte, die onderdrukken we.
Het verschilt ook erg per persoon.
De één heeft nu eenmaal meer wraakgevoel dan een ander.
Waar de één rancuneus is – draagt je van alles lange tijd na,
is de ander veel meer vergevingsgezind.
Soms zelfs zo, dat je je afvraagt of het echt wel goed is,
of dat de bom nog een keer barst.
Bijzonder eigenlijk, niemand zit te wachten op wraak,
maar soms geloven we ook de vergeving niet …

In Nahum gaat het over Gods wraak.
Als je zo dit gedeelte leest, zie je een aantal aspecten.
Dat hebben we ook nodig, om geen karikatuur te krijgen.
Juist zo’n heftige emotie is daar gevoelig voor.
En het roept ook wel wat vragen op.
Maar laten we proberen God recht in de ogen te kijken …

“De Heer is een Wrekende God.”
Bam! Dat is de stelling die Nahum erin knalt.
Hij duld niemand naast zich.
God is een jaloers God, had een oude vertaling. God is de enige.
Elke onverlaat die denkt net zo groot en sterk te zijn,
oeh … die krijgt met h’m te maken.
Als een razende Roeland, zie je de storm zijn spoor trekken.
opstuivend stof, de wervelwind waait je van je sokken.
En de hele natuur verschrompelt, de bergen beven.

En dan opeens staat daar vers 7:
“De Heer is goed, een vesting in tijden van nood.”
Als we los naar wraak kijken, dan denken we, dat dat niet OK is.
Ik leer m’n kinderen af om kwaad met kwaad te vergelden.
En zo krijgen we dat ook van Jezus voorgehouden.
Ook Paulus bijvoorbeeld schrijft later: Rom. 12:17
“Vergeld geen kwaad met kwaad,
maar probeer voor alle mensen het goede te doen.”
Je hoort hoe hij naar de Bergrede heeft geluisterd.
Maar het lijkt hier alsof God wél kwaad met kwaad vergeldt.
Ik denk dat we toch allemaal een beetje moeten slikken,
bij de laatste verzen van dit hoofdstuk:
Over Gods woede, de minachting, hoe hij zijn vijanden haat.
Ze stellen niets voor, “Jouw naam zal niet voortbestaan,
ik zal een graf voor je delven, verachtelijk ben je.”
Dit is taal die je in een gewelddadige film verwacht,
… maar niet uit de mond van God.

Dan is het dus nodig, dat we hier de karikatuur in ons hoofd stopzetten,
en vers 7 laten inwerken.
Midden in dit geweld, is het nodig om te zeggen “De Heer is goed.”
Dit geweld is blijkbaar passend een nodig.
Vertrouwen we dat aan God toe?

Spannend om te zeggen, hè?
Geweld is slecht, maar als God het doet is het OK..?!

Het is hier goed om een stap terug te doen
en van een afstand te kijken.
Want er is een strijd:
van goed tegen kwaad, God tegen de duivel.
En we houden niet zo van geweld, van oorlog.
Ik tenminste niet. Liever lossen we iets diplomatisch op.
Maar het is op dit punt wel goed om te bedenken,
of je wil dat de strijd tussen God en de duivel,
diplomatisch opgelost moet worden?
Een macht die de wereld zo heeft verziekt en gebroken,
niet uit is op vrede, die Gods woorden verdraaid en mensen verleidt,
is die macht te vertrouwen?
Mag daarvoor een plaats zijn, in de wereld die komt?

Besef ik wel wie de vijand is? Haat ik het kwaad wel genoeg?
En dan stellen we nog een keer de vraag:
Vertrouwen we dan het oordeel aan God toe?
Daarom zegt vers 7: De Heer is goed. Hij wel!
Hij is een vesting, je kunt bij h’m schuilen.
En dat is niet, schuilen zonder dat hij het door heeft.
Alsof hij te groot is om daar oog voor te hebben.
Nee. “Hij kent wie bij Hem schuilen.”
Daar zit een vertrouwdheid in. De Heer is niet zomaar iemand.
De Heer is goed.

Dit is het beeld van een stapje terug.
Maar als je kritisch bent, lijkt het alsof ik de concrete mensen
in Nineve, de stad die God zo veracht, demoniseer.
Moeten die mensen zwart gemaakt? Is heel Nineve de macht van het kwaad?
God haat de duivel. Ja, dat is denk ik wel te volgen.
maar hoe reageert hij dan op de mensen?

Daarom is het goed om ook te kijken naar de mensen van de stad Nineve.
Ver voor Nahum is de profeet Jona gestuurd.
Jona krijgt van God de opdracht om het wrede volk tot bekering te brengen.
En wonderlijk genoeg lukt dat.
Jona snapte er niets van: Genade voor de vijand?!
Jona, die was nog eens wraakzuchtig. Maar God had geduld.
De laatste vraag die God in het boekje Jona stelt is: Jona 4:11
“Zou ik geen verdriet hebben om Nineve, die grote stad,
waar meer dan 120.000 mensen wonen
die het verschil tussen links en rechts niet eens kennen,
en dan nog al die dieren?”
Je proeft hier Gods bewogenheid voor de schepping.
Hij ziet de mensen, de dieren, en geeft erom.
“De Heer is goed. Hij kent wie bij Hem schuilen.”

Maar in de tijd van Nahum was Nineve een macht die Jeruzalem bedreigde.
Assyrië had toen buur– en broedervolk Israël al in ballingschap gedaan.
Dat was ruim 100 jaar voor Nahum.
Toen was ook Jeruzalem belegerd geweest,
in de tijd van Koning Hizkia.
Maar wonderlijk bevrijdt, even rust.
Ja. “De Heer is goed, een vesting in tijden van nood.”

De stad Nineve zou vallen. Nahum profeteert dat.
En je kunt je voorstellen dat dat goed nieuws is,
voor in de inwoners van Jeruzalem.
In 612 voor Christus werd de stad verwoest door een verbond van
Meden, Perzen, Babyloniërs, Chaldeeën, en nog meer.

Maar 25 jaar na de val van Nineve zal ook Jeruzalem vallen.
Veroverd door hetzelfde volk van Meden en Perzen.
Dus als Nahum profeteert dat Nineve zal vallen;
degene die God uitkoos als uitvoerder van dat oordeel,
zullen dezelfde zijn als die later Gods oordeel over Jeruzalem uitvoeren.
En dit lost het probleem van het kwaad alles behalve op.

Later zal de profeet Habakuk zelfs precies dat vragen:
Waarom, God, stuurt u de Chaldeeën om dat vonnis te vellen?
Habakuk zegt: Hab.2:13
“Uw ogen zijn te zuiver om het kwaad te kunnen aanzien,
de ellende te kunnen verdragen.
Waarom verdraagt u dan deze trouwelozen,
zwijgt U, nu de wetteloze verslindt wie rechtvaardiger is dan bij?”
Zie je dat ook hier bij Habakuk voorop staat: de Heer is goed?

Laat dit een raadsel blijven.
God gebruikt slechte mensen als uitvoerders van zijn terechte straf.
Dat betekent niet, dat alles wat slechte mensen doen,
dus automatisch straf is, of wordt goedgekeurd door God.
En dat betekent dat een stad als Nineve,
niet naast haar schoenen mag gaan lopen,
of onschuldig is voor haar eigen kwaad,
zelfs als God het ook als middel inzet.

Nahum spreekt over Gods verachting, Gods woede, zijn wraak.
Zo leren we God kennen, als iemand die intens van zijn volk houdt.
Die kent, wie bij hem schuilen. En hij komt op voor wat zwak is.
Die zijn geliefde en weerloze volk wil beschermen.
We leren God ook kennen, als iemand die het kwaad echt haat.
En orde op zaken wil stellen. Het kwaad zal bestraffen.

Van Jezus hebben we geleerd om vergevingsgezind te zijn. Liefdevol te zijn.
Het maakt dat we het lastig vinden, als Gods woede over mensen gaan.
Verdienen zij dan geen 2e kans; voor hun geen vergeving?
We leren om achter de dader van kwaad, een mens te zien.
Vaak ook zelfs slachtoffer van de macht van het kwaad.
We passen liever de menselijk maat toe.
Maar dat is misschien wel precies het punt:
Voor mensen wel graag de menselijke maat,
… maar niet voor het kwaad!
Als God Nineve straft, dan hebben de mensen een eerlijke kans gehad.
En is het tegelijk ook symbool
voor het kwaad dat groter is dan steden en mensen.

Laten we niet denken dat de wraak slechts iets is van het oude testament.
Alsof God daar nog wat primitiever is,
en God in het nieuwe testament meer ontwikkeld of humaner zou zijn.
Het zou ook niet best zijn,
als Gods vurige liefde zou zijn afgenomen,
hoe hij zijn lieve schepselen beschermen wil, een vesting wil zijn.
En het zou ook niet best zijn als zijn gevoel voor rechtvaardig is afgenomen,
alleen omdat diplomatie vandaag zoveel aantrekkelijker is …
Nee. Je hoeft Openbaring maar te lezen,
en je ziet een nieuwe stad, Babylon,
in de geschiedenis Nineve’s opvolger, als symbool van het kwaad.
En je ziet Gods woede daarover. Daarvoor geen diplomatie.

Maar voor ons: kijkend naar Jezus zien we
hoe Gods verachting van het kwaad, al is uitgevoerd.
Nineve kon de straf niet dragen. Ook Jeruzalem kon het niet.
Wil de wraak overleefd worden, dan moet God zijn eigen woede ondergaan.
In Jezus is het kwaad berecht, veroordeeld en teniet gedaan.
Dat betekent niet dat God nu alle ellende maar zijn beloop laat gaan.
Hij komt nog eens, om te oordelen. En dat is nodig.
Ja. Dat is Goed. Want: de Heer is goed.

Ook na Jezus spreekt God nog steeds over wraak. Over vergelding.
Ja. We leren van Jezus om de andere wang toe te keren.
Geen kwaad met kwaad te vergelden.
En Paulus past dat onderwijs ook toe.
Maar hij zegt daarna ook: Rom. 12:19
“Neem geen wraak, geliefde broeders en zusters, maar laat God uw wreker zijn,
want er staat geschreven dat de Heer zegt:
‘Het is aan mij om wraak te nemen, ik zal vergelden.’”

God zal zijn vurige liefde aanwenden,
om alles wat jou is aangedaan recht te zetten. Hij zal rechtspreken.
En laten we daar niet bang voor zijn, maar ontdekken dat dat goed is.
Elke verleider, elke macht van het kwaad,
ieder die schade toebracht aan zijn geliefde schepselen;
God zal het rechtzetten.
Dan zijn Nahums woorden een troost.
Gods ultieme veroordeling van de Boze.
Als hij tegen de grote tegenstander zegt:
“Jouw naam mag niet voortbestaan,
ik zal een graf voor je delven – verachtelijk ben je.”
God rekent af, met alles wat er mis is.
En dan zal het weg zijn. De Heer is goed.

En voor elk kwaad wat ik heb gedaan,
schade die ik heb toegebracht aan een van zijn geliefde schepselen,
dat kwaad is al vergolden; daarvoor schuilen we in Jezus.
In hem zien we:
“De Heer is goed, een vesting in tijden van nood,
hij kent wie bij hem schuilen.”

Amen